Stres w pracy – przyjaciel czy wróg?

Szacuje się, że powodem nawet 50–60% zwolnień może być wysoki poziom stresu związany z pracą.

Oczywiście na wiele przyczyn stresu nie mamy wpływu, ale na zaskakująco wiele mamy i sami możemy zmniejszyć jego wrogie dla nas oddziaływanie.

Tak dużo dzieje się tak szybko. Tempo życia i pracy zwiększyło się i będzie sie zwiększać coraz bardziej. Lista obowiazków wydłuża się, zamiast skracać. W napiętym już planie zajęć pojawiają się nowe wymagania. Powodują one stres.

Czy to dobrze czy źle? Czy stres jest naszym przyjacielem czy wrogiem?

Odpowiedź, jak zwykle bywa, nie jest jednoznaczna

Z jednej strony stres potrzebny jest, aby motywować nas do stawiania czoła wyzwaniom. Jest to tzw. stres optymalny lub wspierający. Jest to rodzaj stresu, który jest naszym przyjacielem.

Gorzej, gdy nowe wymagania pojawiają się zbyt często, trwają długo i są tak duże, że przekraczają nasze możliwości. Taki stres staje sie naszym wrogiem.

Od czego to zależy?

Wszystko jest uzależnione od poziomu natężenia stresu i jego czasu trwania.

Jest pewien poziom stresu, który powoduje, że motywujemy się do działania. W stanie odprężenia (bardzo potrzebnym) trudno nam zabrać się za pracę. Natomiast, gdy pojawia się stres, zaczyna rosnąć napięcie. Wówczas jesteśmy gotowi do działania, aktywni, skupieni na celu.

Zgodnie z tzw. pierwszym prawem Yerkesa-Dodsona zależność między pobudzeniem (stresem) a efektywnością naszego działania jest krzywoliniowa. Oznacza to, że istnieje poziom stresu nie za niski i nie za wysoki , który powoduje nasze najefektywniejsze działanie. Gdy wymagania w pracy są dostosowane do możliwości człowieka, posiada on odpowiednią wiedzę, umiejętności i może korzystać z pomocy innych osób – problemy zostają rozwiązane i stres ustępuje. Odczuwamy satysfakcję i jest nam łatwiej stawiać czoła kolejnym zadaniom.

Taki stres jest naszym przyjacielem.

Często jednak zdarza się się, że nie posiadamy wiedzy, umiejętności lub wsparcia innych osób potrzebnego do radzenia sobie z zadaniami. Wtedy znajdujemy się w stanie ciągłego napięcia. Jeśli taka sytuacja utrzymuje się przez długi czas, zaczynamy tracić siły, odczuwać zmęczenie i dolegliwości fizyczne. Jesteśmy niechętni działaniu, jakimkolwiek zmianom i dodatkowym obowiązkom. Gdy sytuacja przez dłuższy czas nie ulega zmianie, z czasem może pojawić się także apatia, smutek, poczucie bezradności, utrata zaufania do samego siebie. Człowiek doświadczający takiego rodzaju stresu jest zdecydowanie mniej efektywny.

Taki stres jest naszym wrogiem.

Jakie są przyczyny negatywnego, wrogiego stresu?

W grudniu 2012 roku, na zlecenie Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) przeprowadzono ogólnoeuropejskie badania sondażowe dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy. W maju 2013 roku opublikowano wyniki reprezentatywne z 31 europejskich krajów. Pozwalają one rozpoznać przyczyny związane m.in. z występowaniem negatywnego stresu w miejscu pracy. Z opublikowanych przez EU-OSHA europejskiego sondażu badań wynika, że w Polsce – podobnie jak w całej Europie – najczęstsze przyczyny negatywnego stresu związanego z pracą to:

• Reorganizacja pracy lub niepewność zatrudnienia – 84%
• Nadmierne obciążenie obowiązkami – 65%
• Brak jasności w sprawie ról i obowiązków – 59%
• Ograniczona możliwość wpływu na własne zasady pracy – 58%
• Padanie ofiarą niedopuszczalnych zachowań, takich jak mobbing – 57%

Powyższe dane mają daleko idące konsekwencje. Szacuje się, że powodem nawet 50–60% zwolnień może być wysoki poziom stresu związany z pracą.

Z tego samego sondażu wynika również, że 4 na 10 pracowników uważa, iż problem stresu nie jest właściwie rozwiązywany w ich miejscu pracy.

Oczywiście na wiele przyczyn stresu nie mamy wpływu, ale na zaskakująco wiele mamy i sami możemy zmniejszyć jego wrogie dla nas oddziaływanie.

W serii artykułów z cyklu „PRACUJ Z GŁOWĄ” skupimy się na omówieniu sposobów, które pozwolą nam zmniejszyć konsekwencje stresu związanego z nadmiernym obciążeniem obowiązkami.

Najczęściej wymieniane przyczyny nadmiernego obciążenia pracą wynikają z nieefektywnej organizacji procesu pracy i są to m.in.:

• Zaskakiwanie zadaniami, – „co chwilę coś nowego”
• Praca pod presją czasu
• Zbyt dużo pracy do wykonania – zabieranie pracy do domu, ciągła praca poza standardowymi godzinami pracy (wymuszanie nadgodzin).

Z mojego kilkunastoletniego doświadczenia pracy, jako eksperta z zakresu efektywności pracy indywidualnej w korporacjach, przedsiębiorstwach i małych firmach jasno wynika, że można tym problemom , do pewnego stopnia, zaradzić. Można sprawić, aby wrogi stres stał się bardziej przyjazny.

DZIŚ ORGANIZACJA PROCESU PRACY NIE JEST WYBOREM, ALE KONIECZNOŚCIĄ.

Warto więc poświęcić jej więcej uwagi.

Podczas całego cyklu pokażę umiejętności, które pozwolą na:

• zrobienie więcej w krótszym czasie,
• pogodzenie aktywności zawodowej z życiem prywatnym,
• usystematyzowanie swojego działania i oszczędzanie czasu,
• ustalenie, “co jest dla mnie ważne”.

Mam nadzieję, iż okaże się, że doskonalenie takich umiejętności praktycznych jak:

• unikanie wielozadaniowości,
• jasne okreslanie celów i priorytetów,
• efektywne nawyki w pracy np. doprowadzanie spraw do końca,
• tworzenie skutecznego systemu planowania

szybko zaowocuje nie tylko większą efektywnością pracy, ale i satysfakcją z faktu, że “ujarzmiony” czas pracuje na naszą korzyść i na naszych warunkach.

Na koniec proponuję zrobić poniższy test. Zgodnie z własnymi odczuciami proszę postawić krzyżyk przy tej pozycji, która Państwa dotyczy. Jeśli choćby kilka punktów z poniższego zestawu, będzie zaznaczonych, to zapraszam do lektury kolejnych artykułów.

Na koniec proponuję zrobić poniższy test. Zgodnie z własnymi odczuciami proszę postawić krzyżyk przy tej pozycji, która Państwa dotyczy. Jeśli choćby kilka punktów z poniższego zestawu, będzie zaznaczonych, to zapraszam do lektury kolejnych artykułów.

Jeśli zechcesz porozmawiać o swoich problemach osobiście, daj mi znać i napisz do mnie. Odezwę się i wspólnie znajdziemy efektywne rozwiązania.

Katarzyna Faczyńska

Artykuł ukazał się na portalu HR Polska